ضوابط و مقررات عمومی در ارزشیابی مدارک دانشگاه های خارج از کشور

(برای ارزشیابی مدارکی که شروع دوره تحصیلی مربوط به آنها، بعد از اول می 2013  باشد)

ماده 1:  تعاریف

1ـ1    وزارت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

1-2    سازمان: سازمان امور دانشجویان

1ـ3    اداره کل: اداره کل اموردانش آموختگان در سازمان

1ـ4    مؤسسه/ مؤسسات: هر یک/ همه دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی خارج از کشور.

1ـ5    مدرک تحصیلی: مدرک صادره از مؤسسه/ مؤسسات است که در ارتباط با رشته های تحصیلی وزارت متبوع بوده و از طرف مؤسسه/ مؤسسات به دانش آموختگان مربوط اعطا می شود.

1-6    دانش آموختگان: کسانی که در یکی از مؤسسات تحصیل کرده و موفق به دریافت مدرک تحصیلی شده اند.

1-7    ارزشیابی: تعیین ارزش علمی مدارک تحصیلی صادره از مؤسسات خارجی به مأخـذ یکـــی از مقاطع رسمی مورد تایید وزارت

.1ـ8   اعتبارسنجی: تعیین اعتبار علمی مؤسسه/ مؤسسات بر اساس موازین این آئین نامه

1-9    ارزشنامه: مدرکی است که بر اساس مفاد این آئین نامه و به تصویب هریک از کمیسیون های ارزشیابی مدارک، به عنوان همطرازی تحصیل در مؤسسه/ مؤسسات توسط اداره کل صادر و به امضای رئیس سازمان می رسد. 

1ـ10  شیوه آموزشی : تحصیل دانش آموخته بر اساس مفاد این آئین نامه، حضوری، نیمه حضوری و یا غیر حضوری تعیین می شود، حتی اگر در مؤسسه ذی ربط به عنوان حضوری ثبت‌نام کرده باشد. تحصیلات مکاتبه‌ای، از راه دور، مجازی، الکترونیکی، مبتنی بر اینترنت و مانند آنها  نیز فقط غیر حضوری شناسائی می شوند

 

ماده 2: طول دوره تحصیل و اقامت

مدت زمان رسمی دوره های آموزش عالی هر مؤسسه به استناد تقویم آموزشی رسمی مربوط بررسی و مطابق با جدول 1 همطراز       می شود و همچنین حداقل مدت زمان اقامت الزامی دانشجوئی دانش آموخته در کشور محل تحصیل برای تطبیق به انواع تحصیلات حضوری و نیمه حضوری، به استناد گذرنامه ارائه شده به اداره کل، به شرح همان جدول تعیین می شود.

جدول 1: طول دوره های تحصیلی و حداقل مدت (ماه) اقامت دانشجویی برای انواع تحصیلات حضوری و نیمه حضوری

 

دوره تحصیلی	طول دوره تحصیل	حداقل مدت اقامت دانشجویی لازم برای تحصیلات حضوری	حداقل مدت اقامت دانشجویی لازم برای تحصیلات نیمه حضوری
کاردانی	24	16	ـــــ
کارشناسی سه ساله	36	24	ـــــ
کارشناسی چهارساله	48	32	ـــــ
کارشناسی ارشد ناپیوسته	24	16	ـــــ
کارشناسی ارشد پیوسته	60	40	ـــــ
دکترای سه ساله	36	24	18 ماه
دکترای چهارساله	48	32	24 ماه
سایر دوره ها	به تشخیص اداره کل

 

 

 

ماده 3: مبانی

3-1    برای ارزشیابی مدارک تحصیلی، علاوه بر مفاد این آئین نامه، ضوابط و مقررات عمومی و ضوابط خاص آموزشی هر کشور که به پیشنهاد اداره کل و تصویب شورای ارزشیابی اطلاع رسانی می شود و در سایت سازمان درج می گردد، مورد بررسی و توجه قرار می‌گیرد و رعایت مفاد آنها  از طرف دانش آموخته در طی دوره تحصیل، الزامی است.

3-2    مدارک تحصیلی دانش آموختگان پس از وصول به اداره کل، به لحاظ تطبیق با مدت اقامت دانشجویی برابر جدول 1 مورد بررسی قرار گرفته و به شرح زیر اقدام می شود.

الف-   مدارک تحصیلی حضوری در همه مقاطع قابل ارزشیابی می باشند.

ب-     مدارک تحصیلی ناشی از تحصیلات  نیمه حضوری و غیر حضوری در هیچ‌یک از انواع دوره‌های تحصیلی کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد، قابل ارزشیابی نیست.

تبصره:  درج عبارت "نیمه حضوری" و "غیر حضوری" در ارزشنامه های دوره های دکتری که صادر می شود، ضروری است.

یادآوری:  اداره کل از دریافت مدارک تحصیلی ناقص معذور است. تشکیل پرونده برای تعیین مراحل ارزشیابی صرفاً برای مدارک تحصیلی کامل امکانپذیر است.

3-3    مدارک تحصیلی در چارچوب مقاطع رسمی داخل کشور و شامل کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارزشـیابی می‌شود. کمیسیون های ارزشیابی مدارک برای تعیین عنوان رشته تحصیلی،  رشته و گرایش تحصیلات پیشین را نیز مورد توجه قــرار می دهند.

3-4    مدارک تحصیلی رشته های مرتبط با "زبان و ادبیات فارسی" از کلیه مؤسسات معتبر مورد تایید وزارت،  در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد، با بررسی کیفی جامع و دقیق قابل بررسی و ارزشیابی می باشد، اما  مدارک رشته زبان و ادبیات فارسی دوره دکتری کشورهای خارجی، حتی از شبه قاره، تاجیکستان و افغانستان قابل بررسی و ارزشیابی نمی باشد.

3-5    ارزشیابی مدارک "زبان خارجی ثالث" بنا به تشخیص کمیسیون ارزشیابی مدارک و با بررسی کیفی انجام می‌گردد.

3-6    مدارک تحصیلی دوره های شش ساله دامپزشکی(MVM⁶ ) در صورت ارایه پایان نامه و گذراندن حداقل 220 واحد در مقطع "دکـترای عمومی حرفه ای دامپزشکی" و بدون نیاز به ارایه پایان نامه و دوره های پنج ساله دامپزشکی با ارایه پایان نامه،  " کارشناسی ارشد دامپزشکی" ارزشیابی می گردد.

 

ماده 4 : اعتبار سنجی:

یکایک مؤسسات و شعب آنان در کشورهای مختلف، بر اساس ویژگی‌های عمومی، آموزشی، پژوهشی و فناوری، اداری ـ مالی و رفاهی بررسی، به یکی از گروههای زیر سطح بندی می‌شوند و به نحو مقتضی از طریق اداره کل اطلاع رسانی می گردد.

1.       گروه الف: مؤسسات ممتاز

2.       گروه ب:  مؤسسات خوب

3.       گروه ج:  مؤسسات متوسط

4.       گروه د:  مؤسسات ضعیف

5.     گروه هـ‌ :  مؤسسات غیر قابل قبول

تبصره:  مدارک تحصیلی مؤسسات غیر قابل قبول، به هیچ عنوان ارزشیابی نمی شود.

 

ماده 5: ارزشیابی مدارک تحصیلی کاردانی

مدارک تحصیلی کاردانی کلیه مؤسسات چهار گروه اول شامل ممتاز، خوب، متوسط و ضعیف، پس از بررسی و اطمینان از صحت صدور و تعلق آن، ارزشیابی و ارزشنامه مربوط صادر می شود.

 

ماده 6: ارزشیابی مدارک تحصیلی کارشناسی

متناسب با سطحی که هر یک از مؤسسات، اعتبار سنجی شده اند، مدارک تحصیلی کارشناسی مربوط،  به شرح زیر ارزشیابی می شود:

6-1    برای مؤسسات ممتاز و خوب، در صورت داشتن مدرک دیپلم دوازده (12) ساله یا پیش دانشگاهی معتبر

6-2    برای مؤسسات متوسط و ضعیف، علاوه بر شرط مندرج در بند 6-1 لازم است:

الف-   معدل دیپلم یا پیش دانشگاهی دانش آموخته، حداقل 14به بالا یا همطراز آن باشد

ب-     رشته تحصیلی دانش آموخته با رشته تحصیلی دبیرستانی و پیش دانشگاهی وی سازگار باشد

ج-      در صورت نداشتن شرائط بندهای الف و یا ب، مشروط به شرکت در آزمون کتبی و مصاحبه علمی و احراز توانمندی های علمی تخصصی و حرفه ای متقاضی

 

ماده 7: ارزشیابی مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد

متناسب با سطحی که هر یک از مؤسسات، اعتبار سنجی شده اند، مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد مربوط،  به شرح زیر ارزشیابی می شود:

7-1    مدارک تحصیلی صادره از مؤسسات ممتاز و خوب، به شرط داشتن مدرک کارشناسی معتبر

7-2    مدارک تحصیلی صادره از مؤسسات متوسط و ضعیف، علاوه بر داشتن مدرک کارشناسی معتبر، 
لازم است:

الف-   رشته تحصیلی کارشناسی ارشد با رشته تحصیلی مقطع کارشناسی هم راستا باشد

ب-     معدل کل مدرک کارشناسی حداقل 14 به بالا یا معادل آن باشد

ج-      در صورت نداشتن هر یک از شروط الف و یا ب، به شرط بررسی کیفی و احراز توانمندی‌های علمی ـ پژوهشی و حرفه‌ای متقاضی از طریق اخذ آزمون، مصاحبه علمی، ارائه مقاله علمی ـ پژوهشی، حسب مورد یک یا همه آنها به تشخیص کمیسیون‌های ارزشیابی مدارک تحصیلی.

 

ماده 8: ارزشیابی مدارک اعتبار تحصیلی دکتری

متناسب با سطحی که هر یک از مؤسسات، اعتبار سنجی شده اند، مدارک تحصیلی دکتری مربوط،  به شرح زیر ارزشیابی می شود:

8-1    مدارک تحصیلی صادره از مؤسسات ممتاز،  مشروط به داشتن مدرک کارشناسی ارشد معتبر

8-2    مدارک تحصیلی صادره از مؤسسات خوب، علاوه بر شرط مندرج در بند 8-1، لازم است:

الف-   داشتن مدرک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد معتبر از دانشگاههای داخل و یا مؤسسات گروه‌های ممتاز یا خوب

ب-     داشتن رساله کیفی به تشخیص متخصصین مرتبط منتخب کمیسیون ذی ربط ارزشیابی مدارک

ج-      در صورت نداشتن شرط الف، ضمن دارا بودن مدارک تحصیلی معتبر در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و پایان نامه کیفی، مشروط به بررسی کیفی و احراز توانمندی‌های علمی ـ پژوهشی و حرفه‌ای متقاضی و برگزاری جلسه دفاعیه، درخواست مقاله (یا مقالات) علمی ـ پژوهشی به تشخیص کمیسیون.

8-3    مدارک تحصیلی مربوط به مؤسسات متوسط، به شرط داشتن معیارهای زیر:

الف- داشتن مدرک کارشناسی ارشد معتبر با معدل حداقل 15 به بالا و همچنین مدرک کارشناسی معتبر

ب-     ارتباط مستقیم رشته تحصیلی دکتری با رشته تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد

ج-      داشتن رساله کیفی به تشخیص صاحب‌نظران متخصص منتخب کمیسیون ارزشیابی مدارک ذی ربط

د-       چاپ حداقل 2 مقاله علمی ـ پژوهشی مستخرج از رساله

تبصره:  مدارک تحصیلی دوره دکتری صادره از موسسات ضعیف غیر قابل بررسی و ارزشیابی می باشد.

 

ماده 9: سایر مقررات

9-1    مدارک تحصیلی مربوط به دوره های نیمه حضوری و غیر حضوری در مقطع دکتری صرفاً برای مؤسسات ممتاز و خوب با رعایت شاخصهای مربوط و محدودیت های زیر(برایکسانی که از تاریخ تصویب این آئین نامه، شروع به تحصیل در دوره‌های نیمه حضوری و غیر حضوری نمایند، ) قابل بررسی و ارزشیابی می باشند،

الف-   مدارک تحصیلی ناشی از تحصیلات نیمه‌حضوری و غیر حضوری مؤسسات ممتاز و خوب، حسب مورد همانند مقررات مربوط به  مدارک تحصیلی صادره از مؤسسات متوسط (8-3).

ب-     داشتن استاد راهنمای دوم داخلی، از اعضای هیأت علمی دانشگاهها که مجاز به داشتن دانشجوی دکتری    می باشند و مبتنی بر اخذ موافقت رسمی از معاونت آموزشی دانشگاه و پرداخت هزینه های مربوط به تشخیص دانشگاه

ج- رعایت مفاد مندرجات ماده 8 در هنگام ارزشیابی مدارک تحصیلی توسط اداره کل

 

9-2    مدارک تحصیلی ناشی از تحصیلات نیمه حضوری و غیر حضوری مؤسسات متوسط و ضعیف غیرقابل ارزشیابی می باشند.

9-3    پرداخت تمامی هزینه های مربوط به ارزشیابی مدارک تحصیلی بر عهده متقاضی می باشد

9-4    مقالات علمی پژوهشی مندرج در مواد 7 و 8 لازم است واجد شرائط زیر باشند:

الف- دانش آموخته مؤلف اصلی آنها باشد

ب-          موضوع و محتوای آنها، هم راستا با پایان نامه تحصیلی یا رساله دکتری باشد.

ج- به تشخیص کمیسیون ذی ربط ارزشیابی مدارک در نشریات علمی ‌پژوهشی دارای نمایه بین‌المللی معتبر منتشر شده باشد

9-5    برای ارزشیابی مدارک تحصیلی، ارائه اصل و فتوکپی کلیه مستندات مورد اشاره در این آئین نامه با داشتن مهرهای معتبر مراکز صادر کننده الزامی است.

تبصره:  مدارک خارج از کشور علاوه بر این باید به مهر و تأیید نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور رسیده باشد.

9-6    مدارک تحصیلی مقطع دکتری کشور انگلستان که بدون گذراندن دوره کارشناسی ارشد و پس از اتمام دوره کارشناسی اخذ شده باشد، قابل بررسی و ارزشیابی نمی باشد.

تبصره:  کسانی که دارای مدرک کارشناسی با درجه ممتاز  ‌باشند، در صورتی که به علت ممتاز بودن به صورت مستقیم و بدون گذراندن دوره کارشناسی ارشد، به دوره دکترای موسسات ممتاز و خوب وارد شده باشند، مدرک تحصیلی دکتری آنان، مشروط به بررسی و تأیید کیفیت رساله و ارزیابی توانمندی‌های علمی پژوهشی  متقاضی از طریق انجام مصاحبه تخصصی و یا درخواست مقاله و رعایت کلیه ضوابط و مقررات، به ماخذ دکتری قابل بررسی و ارزشیابی است.

9ـ7    در هنگام  ارزشیابی همزمان مدارک تحصیلی دو مقطع متوالی تحصیلی، چنانچه مدرک تحصیلی مقطع قبلی از مؤسسه ای  اخذ شده باشد، که آن موسسه از نظر مرجع قانونی ذیربط معتبر ولی ازنظر وزارت معتبر نباشد،  اما مدرک تحصیلی  مقطع بالاتر از مؤسسه معتبر گروههای ممتاز و خوب باشد، مدرک تحصیلی مقطع بالاتر به ترتیب با ضوابط مربوط به مؤسسات متوسط و ضعیف ارزشیابی خواهد شد. درصورتی که مدرک تحصیلی مقطع بالاتر از موسسه معتبر گروه‌های متوسط و ضعیف باشد، مدرک مقطع مورد نظر غیرقابل ارزشیابی است.

9ـ8    مدارک تحصیلی دانش آموختگانی که با مدرک دارای ارزش استخدامی و یا معادل، در یکی از مؤسسات معتبرادامه تحصیل داده و مدرک بالاتر اخذ نموده باشند،  مدارک آنان غیرقابل بررسی و ارزشیابی است.

9-9    انتخاب پایان نامه یا رساله در ارتباط با نیازهای داخل کشور، منوط به داشتن یک استاد راهنمای دوم  از میان اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها  و طی مراحل مندرج در بند ب ماده 9-1 می باشد.

9-10  مدارک تحصیلی مربوط به رشته های تحصیلی هنری، صنعتی و مانند آنها که علاوه بر دروس نظری، مهارتهای حرفه ای خاصی نیز از سوی مؤسسه محل تحصیل به دانشجویان ارائه می شود، مشروط به اعتبار مؤسسه، بر اساس ضوابطی که به تصویب شورای ارزشیابی مدارک تحصیلی خواهد رسید می باشد و در ارزشنامه صادره در کنار ذکر مقطع تحصیلی، کلمه   "حرفه ای"  نیز درج می شود.

9-11  حذف واژه "معادل " از ارزشنامه های صادره قبلی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، منوط به تکمیل و دریافت مدرک تحصیلی مقطع تحصیلی بالاتر از دانشگاه یا مؤسسه معتبر گروههای ممتاز و خوب و یا کسب حداقل هشتاد درصد نـمـره آخرین فرد پذیرفته شده در آزمون ورودی مقطع بالاتر سازمان سنجش آموزش کشور می باشد.

9-12  مدارک دوره (Doctor of Business Administration) DBA چنانچه متضمن تهیه و دفاع  از  رساله بوده باشد، به ماخذ دکتری و درغیر اینصورت با ارائه حداقل یک مقاله علمی ـ پژوهشی با رعایت مفاد 9-4 و مندرجات ماده 8 به ماخذ دکتری قابل بررسی و ارزشیابی می تواند باشد.

9-13    بررسی و ارزشیابی مدارک مقطع دکتری رشته‌های مربوط به زبان و ادبیات (عربی، روسیه و ...) که بنا به مندرجات ماده 8 و ضوابط خاص ارزشیابی مدارک کشورهای مربوط، نیازمند انتشار مقاله در نشریات دارای نمایه بین‌المللی است، می‌تواند در قبال ارائه مقالات چاپ شده در نشریات علمی ـ‌ پژوهشی معتبر در کشورهای مربوط (کشورهای عربی، روسیه و ...) انجام پذیرد.

9-14  صدور اصل ارزشنامه، منوط به امضای تعهدنامه دانش آموخته، مبنی بر اعلام موافقت کتبی با رأی صادره کمیسیون‌های ارزشیابی مدارک و نیز پرداخت وجه تمبر الصاقی و سایر هزینه‌های مربوط در صورت نیاز خواهد بود.

 

ماده10: تجدید نظر خواهی

هر گونه درخواست تجدید نظر و یا اعتراض به نتایج  ارزشیابی، صرفاً تا یک سال پس از صدور گواهی موقت قابل طرح و بررسی است. بدیهی است پس از صدور اصل ارزشنامه، هیچگونه اعتراضی قابل وصول و بررسی نخواهد بود.